Zna się ktoś na Polskiej architekturze?

KS Polonia [ Pretorianin ]

. Architektura końca XIX w. i początku XX w. (secesja, styl zakopiański, modernizm)
Przełom XIX i XX w. był okresem wielkiej aktywności w wielu dziedzinach sztuki. Nowe prądy artystyczne określono mianem „nowoczesnej” lub „młodej” sztuki. W Polsce za przykładem Austrii przyjęła się, pochodząca z łaciny, nazwa „secesja”, czyli oddzielenie się. Chodziło o oddzielenie się od mało twórczych i eklektycznych stylów historyzujących i sięgnięcie po nowe elementy. Pojawia się próba znalezienia „wielkiego stylu”, ale okazało się, że jest to niemożliwe do realizacji. Nowe tendencje w architekturze zrealizowano najwcześniej w Krakowie, gdzie wówczas ogniskowało się życie artystyczne Polaków. Widoczne są tutaj i w Zakopanem dwie główne tendencje: secesja i inspirowany architekturą ludową styl zakopiański.
W secesji najbardziej podstawowa dla architektury linia prosta zostaje zastąpiona linią falistą, o kształtach udziwnionych, niejednokrotnie wręcz fantastycznych. Ornament odgrywający w budownictwie rolę drugorzędną tu wysuwa się na plan pierwszy. Jest to zwykle ornament typu roślinnego o nieproporcjonalnie dużych rozmiarach. Secesja charakteryzowała się nadmiarem ozdób i dekoracji, w których dominowały elipsy, linie jajowate, zwiewne kształty postaci i wyciągnięte linie „łabędzich szyj”. Za tak nowatorskim i szeroko rozbudowanym ornamentem nie szły jednak nowoczesne rozwiązania wnętrza budynku i stylistyka bryły. Istniał więc dość istotny rozdźwięk między nowo ukształtowaną fasadą a tradycyjnie potraktowanym wnętrzem.
Pierwszymi obiektami secesyjnymi były:

- Budynek Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie wykonany w 1901 wg projektu Franciszka Mączyńskiego
- Gmach Teatru Starego w Krakowie z lat 1903-1906 zaprojektowany przez Franciszka Mączyńskiego i Tadeusza Stryjeńskiego
- Kamienica Czynciela przy Krakowskim Rynku
- Hala targowa w Warszawie na ul. Koszykowej
- Kamienice na ul. Poznańskiej oraz w Alejach Jerozolimskich w Warszawie
- Otto Wagner, jeden z twórców secesji wiedeńskiej projektuje wnętrza Hotelu Bristol
- Wiele obiektów secesyjnych powstaje w Łodzi

Pod koniec XIX w. Stanisław Witkiewicz głosił ideę odrodzenia sztuki poprzez powrót do tradycji ludowych, które są rdzennie polskie, narodowe. Te tradycje zachowały się jego zdaniem jedynie w okolicach Zakopanego, w sztuce góralskiej. Styl Zakopiański powinien opierać się na wzorach chat ludowych, zwłaszcza góralskich. Będzie on istniał wtedy, gdy zastosujemy wymiary i konstrukcję polskiego budownictwa ludowego. Ten styl miał być wykorzystany na terenie całego kraju. W 1892 r. powstała wg projektu Stanisława Witkiewicza „Koliba”, a pięć lat później słynna willa „Pod Jedlami” w Zakopanem. W obydwu domach artysta projektował nie tylko architekturę, ale pełne wyposażenie wnętrza.
Modernizm pojawił się w naszej architekturze w II dekadzie XX w. Stanowił on już przejście do architektury nowoczesnej, zaznaczonej wyraźnie szkieletem konstrukcji żelbetowej z dużą płaszczyzną okien. W Krakowie w latach 1909-1914 powstaje Muzeum Techniczno-Przemysłowe, a w Warszawie „Dom pod Orłami”, Teatr Polski, Dom Braci Jabkowskich, Gmach Hipoteki, Poczta Główna, Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, kościół św. Piotra i Pawła przy ul. Wspólnej, Kościół św. Stanisława Kostki na Żoliborzu.

nutkaaa [ Panna B. ]

W skrócie mówiąc, faktycznie jest to architektura secesyjna. W Polsce jakoś modernizm, konstruktywizm, szkoły chicagowskie i bauhaus nie były widoczne ;] Tak więc jeśli tyczy się architektury miasta - kamienic, to jest to secesja i później tzw. wielka płyta (wszelkie PRLowskie bloki mieszkalne :))

Snakepit [ aka Hohner ]

dziękować :)