Łacińskie powiedzenia - zylla® - 10.12.2006 - Forum dyskusyjne gry filmy gra sprzęt fotografia PC online

10.12.2006

20:25

[7]

Voytas_WRC [ Rajdowiec ]

1. Adhuc sub iudice lis est. Jeszcze przed sędzią jest spór. (sprawa nie jest zakończona)
2. Ab ovo usque ad mala. Od jajka do jabłek. (tj. od początku do końca)
3. Ad Kalendas Graecas. Na kalendy greckie.
4. Alea iacta est. Kości zostały rzucone. (Caesar)
5. Amicus Plato, sed magis amica veritas. Platon jest przyjacielem, ale prawda jest większą przyjaciółką. (Arystoteles)
6. Amor omnia vincit. Miłość wszystko zwycięża.
7. Aurea mediocritas. Złoty środek.
8. Barba philosophum non facit. Broda nie czyni filozofem.
9. Carpe diem. Chwytaj dzień (Horacy)
10. Castigat ridendo mores. Gani obyczaje śmiechem.
11. Ceterum censeo Carthaginem delendam esse. A poza tym uważam, że Kartagina powinna być zburzona. (Katon – wyrażenie oznacza uporczywe powracanie do raz powziętej myśli)
12. Cogito ergo sum. Myślę, więc jestem. (Kartezjusz)
13. Corvus albus. Biały kruk. (wielka rzadkość)
14. De gustibus non est disputandum. Nie należy dyskutować o upodobaniach.
15. De profundis. Z głębokości. (początek Psalmu 129)
16. Deus ex machina. Bóg z maszyny (teatralnej).
17. Dies irae. Dzień gniewu.
18. Divide et impera! Dziel i rządź! (Filip Macedoński)
19. D.O.M. Deo Optimo Maximo. Bogu najlepszemu największemu. (napis spotykany m.in.: na kościołach)
20. Dura lex, sed lex. Twarde prawo, ale prawo.
21. Errare humanum est. Błądzić jest rzeczą ludzką.
22. Et tu, Brute, contra me? I ty, Brutusie, przeciwko mnie? (Caesar)
23. Faber est quisque fortunae suae. Każdy jest kowalem swojego losu.
24. Festina lente. Śpiesz się powoli.
25. Fiat lux. Niech się stanie światłość.
26. Homo homini lupus est. Człowiek człowiekowi wilkiem.
27. Homo sum, humani nil a me alienum puto. Jestem człowiekiem i nic, co ludzkie nie jest mi obce.
28. Malum neccesarium. Zło konieczne.
29. Manus manum lavat. Ręka rękę myje.
30. Maximum remedium irae dilatio est. Najlepszym lekarstwem na gniew jest zwłoka. (Seneka)
31. Medice, cura te ipsum. Lekarzu, ulecz się sam.
32. Memento mori. Pamiętaj, że umrzesz.
33. Navigare necesse est, vivere non necesse. Żeglowanie jest koniecznością, życie koniecznością nie jest.
34. Nec Hercules contra plures. I Herkules nie pomoże przeciw wielu.
35. Ne quid nimis. Nic ponad miarę.
36. Nihil novi sub sole. Nic nowego pod słońcem. (Księga Koheleta 1,1)
37. Nil desperandum. Nie należy rozpaczać.
38. Non omnis moriar, Nie wszystek umrę. (Horacy)
39. Odi et amo. Nienawidzę I kocham. (Katullus)
40. Ora et labora! Módl się i pracuj. (dewiza benedyktynów)
41. O tempora! O mores! Co za czasy! Co za obyczaje! (Ciceron, Mowa przeciwko Katylinie)
42. Omnia mea mecum porto. Cały swój majątek noszę przy sobie. (Bias z Priene, jeden z siedmiu mędrców greckich)
43. Pacta sunt servanda. Układów należy dotrzymywać.
44. Panem et circenses. Chleba i igrzysk. (zawołanie tłumu rzymskiego)
45. Pecunia non olet. Pieniądz nie śmierdzi.
46. Per aspera ad astra. Przez trudy do gwiazd.
47. Per fas et nefas. Przez to, co się godzi i przez to, czego się nie godzi. (tj. wszelkimi możliwymi sposobami)
48. Primum non nocere. Po pierwsze nie szkodzić. (zasada Hipokratesa)
49. Primus inter pares. Pierwszy pośród równych.
50. Pro publico bono. Dla dobra publicznego.
51. Relata refero. Powtarzam to, co mi powiedziano.
52. Sapere aude. Miej odwagę być mądrym.
53. Scio me nihil scire. Wiem, że nic nie wiem. (Sokrates)
54. Signum temporis. Znak czasu.
55. Sine ira et studio. Bez gniewu i stronniczości. (Tacyt, o tym jak pisał swoją historię cesarstwa rzymskiego)
56. Sursum corda. W górę serca.
57. Sustine et abstine! Znoś i powstrzymuj się!(zasada stoicka)
58. Tempora mutantur et nos mutamur in illis. Czasy się zmieniają i my zmieniamy się wraz z nimi.
59. Tempus fugit. Czas ucieka.
60. Urbi et Orbi. Miastu i światu. (błogosławieństwo papieskie)
61. Vanitas vanitatum et omnia vanitas. Marność nad marnościami i wszystko marność. (Księga Koheleta)
62. Veni, vidi, vici. Przyszedłem, zobaczyłem, zwyciężyłem. (Caesar)
63. Verba volant, scripta menent. Słowa ulatują, pismo pozostaje.
64. Vis maior. Siła wyższa.
65. Vox populi – vox Dei. Głos ludu głosem Boga.

Klasy pierwsze drugi semestr AD IMPOSSIBILIA NEMO OBLIGATUR.
1. Absolvo te. Rozgrzeszam cię. (słowa rozgrzeszenia)
2. Abusus non tollit usum. Nadużycie nie znosi użycia. (zasada prawa rzymskiego)
3. Ad bestias. Do zwierząt. (formuła wyroku skazującego na rozszarpanie przez dzikie zwierzęta)
4. Apparet id etiam caecus. I ślepy to zobaczy.
5. Aqua vitae. Woda życia (=wódka)
6. Artes liberales. Sztuki wyzwolone (?)
7. Bella gerant alii, tu, felix Austria, nube. Niech inni prowadzą wojny, ty, szczęśliwa Austrio, zawieraj małżeństwa (M. Korwin: seria politycznych małżeństw znacznie rozszerzyła ziemie Habsburgów w Europie)
8. Biblia pauperum. Biblia ubogich. (o graficznym przedstawieniu dziejów Chrystusa)
9. Bonis nocet, si quis malis pepercit. Dobrym szkodzi, kto złych oszczędza. (sentencja średniowieczna
10. Bos locutus est.
11. Canina eloquentia. Psie krasomówstwo.
12. Caper emissarius. Kozioł ofiarny. (ofiara przebłagalna składana przez Izraelitów, v. Kpł 16, 20-22)
13. Ceterum censeo Carthaginem delendam esse.A poza tym uważam, że Kartagina powinna być zburz
14. Citius, altius, fortius. Szybciej, wyżej, mocniej. (dewiza igrzysk olimpijskich od 1913)
15. Civitas Dei. Państwo Boże. (tytuł słynnego dzieła św. Augustyna # civitas mundi)
16. Cognoscere – ignoscere. Poznać – wybaczyć. (z Terencjusza)
17. Conscientia mille testes. Sumienie za tysiąc świadków. (przysłowie średniowieczne)
18. Consilium abeundi. Rada usunięcia się.
19. Contra spem spero. Ufam wbrew nadziei. (wg Rz 4, 18)
20. Cui prodest, is fecit. Komu przynosi korzyść, ten uczynił (=popełnił zbrodnię).
21. Cum grano salis. Z ziarnkiem soli. (= z odrobiną rezerwy, sceptycyzmu)
22. Deliberat Roma, perit Sagunt. Rzym obraduje, Sagunt ginie.
23. Dilige et quod vis, fac. Kochaj i rób, co chcesz. (św. Augustyn)
24. Docere, movere, delectare. Pouczyć, wzruszyć, zachwycić. (główne cele retoryki)
25. Docta ignorantia. Uczona niewiedza. (św. Augustyn)
26. Ex cathedra. Z katedry (o wypowiedzi autorytatywnej)
27. Favete linguis. Milczcie w skupieniu (rytualna formuła wzywająca do „świętego milczenia”)
28. Feci quod potui, faciant meliora potentes.
29. Filius prodigus. Syn marnotrawny.
30. Finis Poloniae. Koniec Polski. (przypisywane T. Kościuszce po klęsce pod Maciejowicami 1794)
31. Furor arma ministrat. Wściekłość dostarcza broni. (Wergiliusz)
32. Galilaee, vicisti. Zwyciężyłeś, Galilejczyku. (ostatnie słowa cesarza Juliana Apostaty wypowiedziane po grecku, ostanie słowa „Nie-boskiej komedii” Z. Krasińskiego
33. Gaude, Mater Polonia, prole fecunda nobili. Ciesz się, matko Polsko, płodna w sławne potomstwo.
34. Genius loci. Duch miejsca (tj. opiekujący się miejscem)
35. Hic Rhodus, hic salta. Tu jest Rodos, tu skacz. (=teraz pokaż, co umiesz)
36. Homo dei ludicrum. Człowiek – boże igrzysko. (tłumaczenie greckiego aforyzmu)
37. Homo ludens. Człowiek bawiący się. (tytuł książki holenderskiego filozofa J. Huizingi, por. Homo faber, homo politicus, homo viator – wędrowiec, etc.)
38. Homo proprium est id, quod est secundum rationem. Człowiek jest właściwie tym, czym go czyni jego rozum (słynna definicja człowieka T. z Akwinu)
39. Homo unius libri. Człowiek jednej książki (= który uznaje jedną książkę, o sobie T. z Akwinu)
40. Honores mutant mores. Zaszczyty zmieniają obyczaje.
41. Iam proximus ardet Ucalegon. Już pali się u sąsiada Ukalegona („Eneida” Wergiliusz, topos bliskiego niebezpieczeństwa, por. Tua res agitur, paries cum proximus ardet)
42. Idem per idem. To samo przez to samo.
43. Index librorum prohibitorum. Index ksiąg zakazanych (wykaz druków zakazanych przez Kościół, zniesiony w 1966 przez Pawła VI)
44. In statu nascendi. W stanie rodzenia się ( = powstawania)
45. Inter caecos monoculus rex. Wśród ślepych jednooki jest królem.
46. Ipse dixit. On sam powiedział. (formuła stosowana przez uczniów Pitagorasa, argumentowanie na podstawie autorytetu)
47. Lege artis. Według zasad sztuki.
48. Locus communis. Miejsce wspólne (gr. koinos topos)
49. Margaritas ante porcos (mittere). Perły przed wieprze (rzucać)
50. Mater dolorosa. Matka boleściwa (określenie Maryi)
51. Nec plus ultra. Nic ponad to (napis na Słupach Herkulesa = granica świata)
52. Nervus belli pecunia. Pieniądze sprężyna wojny. (z Cycerona)
53. Ne sutor ultra crepidam. Niech szewc nie wychodzi poza kopyto (po gr. powiedział te słowa Apelles)
54. Nihil est in intellectu, quod non fuerit prius in sensu. Nic nie ma w umyśle, czego nie byłoby wcześniej w zmysłach (jedna z głównych zasad filozofii Arystotelesa, upowszechniona po łac. przez T. z A.)
55. Obscurum per obscurius. Niejasne przez jeszcze bardziej niejasne (tłumaczyć, por. ignotum per...)
56. Omnia mors aequat. Śmierć wszystko wyrównuje.
57. Omnia tempus habent. Wszystko ma swój czas. (por. Koh 3, 1-8)
58. Omnis ars naturae imitatio est. Wszelka sztuka jest naśladowaniem natury (Seneka)
59. O, sancta simplicitas! O, święta naiwności! (J. Hus do wieśniaczki dokładającej drwa do jego stosu)
60. Pacta conventa. Uzgodnione warunki (termin prawny Pierwszej Rzeczpospolitej, 1573)
61. Paulo maiora canamus! Śpiewajmy o rzeczach wznioślejszych (Wergiliusz, Bukoliki = przejście do ważniejszego tematu)
62. Plus ratio quam vis. Rozum wyższy niż siła. (dewiza Uniwersytetu Jagiellońskiego)
63. Polonia antemurale christianitatis. Polska przedmurzem chrześcijaństwa.
64. Principiis obsta. Niszcz zło w zarodku (Owidiusz, Remedia amoris)
65. Relata refero. Powtarzam, co usłyszałem.
66. Summa summarum. Wszystko razem.
67. Te Deum laudamus. Ciebie, Boże, wysławiamy (początek hymnu śpiewanego w ważne dni liturgiczn
68. Theatrum mundi. Teatr świata (topos literatury europejskiej)
69. Ultima Thule. Najdalsza (wyspa) Thule (= koniec świata, z Wergiliusza)
70. Vincere scis, Hannibal, victoria uti nescis. Umiesz zwyciężać, Hannibalu, wykorzystać zwycięstwa nie potrafisz. (Marhabal do Hannibala po bitwie pod Kannami 216 p.n.e. , zapisane u Liwiusza)

Klasy drugie pierwszy semestr
1. Advocatorum error litigatoribus non noceat. Błąd adwokatów niech nie szkodzi stronom.
2. Aequam memento rebus in arduis servare mentem. Pamiętaj zachować spokój umysłu w nieszczęściu
3. Ars est celare artem. Sztuką jest ukryć sztukę.
4. Audentes fortuna iuvat. Odważnym los sprzyja (Wergiliusz)
5. Bella gerant alii, tu, felix Austria, nube.
6. Calamitas virtutis occasio est. Klęska jest sposobnością do cnoty (Seneka)
7. Carum est, quod rarum est. Cenne jest to, co jest rzadkie.
8. Cavere decet, timere non decet. Wypada być ostrożnym, nie wypada być bojaźliwym.
9. Cogitationis poenam nemo patitur. Nikt nie ponosi odpowiedzialności za swoje myśli (zasada prawa rzymskiego)
10. Confer (stosowane w skrócie cf.). Porównaj (aby odwołać się do czegoś)
11. Cuiusvis hominis est errare, nullius nisi insipientis in errore perseverare. Każdy człowiek może zbłądzić, trwać przy błędzie - tylko głupi. (Cicero)
12. Dei gratia. Z łaski Boga (dawna formuła w tytułach dostojników kościelnych i monarchów)
13. Deliberandum est saepe, statuendum semel. Rozważać trzeba wiele razy, postanawiać raz.
14. Delicta partentium liberis non nocent. Błędy rodziców nie szkodzą dzieciom.
15. Dira necessitas. Okrutna konieczność.
16. Displicuit nasus tuus. Twój nos się nie spodobał (= stałeś się ofiarą kaprysu)
17. Dum spiro, spero. Dopóki oddycham, mam nadzieję.
18. Fluctuat nec mergitur. Rzuca nim fala, ale nie tonie (dewiza Paryża, który ma za emblemat statek)
19. Hic mortui vivunt, hic muti loquuntur. Tu martwi żyją, tu niemi przemawiają (o bibliotece)
20. Hominem te esse memento. Pamiętaj, że jesteś człowiekiem (te słowa szeptał do ucha triumfującego wodza niewolnik podczas uroczystego wjazdu do Rzymu)
21. Hominis mens discendo alitur et cogitando. Umysł człowieka żywi się nauką i myślą.
22. In nuce. W skorupce orzecha. tj. w formie krótkiej, zwięzłej.
23. Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi. Sprawiedliwość jest stałą i ciągłą wolą przyznania każdemu jego prawa.
24. Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus. Dobre prawo od złego możemy odróżnić jedynie dzięki naturze.
25. Leges omnium salutem singulorum saluti anteponunt. Prawa przenoszą dobro ogólne ponad dobro poszczególnych ludzi (Cyceron)
26. Leonina societas. Lwia spółka (taka gdzie korzyści czerpie mocniejszy)
27. Leges bonae ex malis moribus procreantur. Dobre prawa rodzą się ze złych obyczajów.
28. Mala fide (cf. bona fide)
29. Neglegentia culpa est. Zaniedbanie jest winą.
30. Ne pueros coram populo Medea trucidet. Niechaj Medea nie zabija dzieci wobec publiczności (Horacy, Sztuka poetycka, niech autorzy umieszczają drastyczne sceny za kulisami)
31. Nihil tam absurde dici potest, quod non dicatur ab aliquo philosophorum. Nie można powiedzieć żadnego, nawet największego głupstwa, które nie zostałoby już powiedziane przez jakiegoś filozofa (Cyceron)
32. Nomina sunt odiosa. Nie należy wymieniać nazwisk.
33. Non omne quod licet honestum est. Nie wszystko, co dozwolone, jest dobre.
34. Non progredi est regredi. Nie iść naprzód, to cofać się.
35. Nulla iniuria est quae in volentem fiat. Nie jest niesprawiedliwością to, co wydarzyło się zgodnie z wolą (rzekomego skrzywdzonego).
36. Omne ignotum pro magnifico. Wszystko, co nieznane, uchodzi za wspaniałe.
37. Omnia, omnibus, ubique. Wszystko, wszystkim, wszędzie (dewiza słynnego sklepu Harrods w
Londynie)
38. Per fide, rege et lege. Za wiarę, króla i prawo. (Dewiza Orderu Orła Białego, najwyższego odznaczenia w Polsce przedrozbiorowej)
39. Philosophia theologiae ancilla. Filozofia jest służebnicą teologii.
40. Primum non nocere.
41. Quantum scimus gutta est, ignoramus mare. To, co znamy, jest kroplą, to, czego nie znamy, morzem.
42. Qui dedit beneficium, taceat; narret, qui accepit. Niech milczy dobroczyńca, niech mówi obdarzony.
43. Quod dubitas, ne feceris. Póki wątpisz, nie działaj (Pliniusz Starszy)
44. Requiem. Msza żałobna (accusativus od requies – odpoczynek: requiem aeternam dona eis, Domine – początek mszy świętej żałobnej , wieczny odpoczynek racz im dać, Panie)
45. Res iudicata pro veritate accipitur. Sprawa rozsądzona jest uważana za prawdę.
46. Rex regnat et non gubernat. Król panuje, ale nie rządzi (z sejmowego przemówienia J. Zamoyskiego
47. Scientia potestas est. Wiedza do potęga (Francis Bacon)
48. Sclavus saltans. Tańczący niewolnik (= nieszczęśnik nie czujący swej nędzy)
49. Saepe stilum vertas. Często odwracaj rylec (tj. wymazuj tępym końcem rylca = poprawiaj)
50. Sensu stricto (= stricte) = sensu largo
51. Si duo faciunt idem, non est idem. Gdy dwaj robią to samo, to nie jest to samo.
52. Sus Minervam docet.
53. Tempus opportunum nosce. Umiej rozpoznać moment właściwy (Pittakos z Mityleny, jeden z siedmiu mędrców greckich).
54. Tolle pecuniam, bella sustuleris. Usuń pieniądze, usuniesz wojny (Kwintylian)
55. Ubi solitudinem faciunt, pacem appellant. Gdy pustynię uczynią, nazywają to pokojem (Tacyt, o podbojach rzymskich)
56. Urbem lateritiam invenit, marmoream reliquit. Zastał miasto ceglane, zostawił murowane (Swetoniusz o Oktawianie Auguście, powtórzone przez Jana Długosza o Kazimierzu Wielkim)
57. Vasa inania plurimum sonant. Puste naczynia robią najwięcej hałasu.
58. Velle non discitur. Nie można nauczyć się chcieć.
59. Vim vi repellere licet. Siłę godzi się wypędzać siłą.
60. Vincula da linguae, vel tibi vincula dabit. Skrępuj język, inaczej on ciebie skrępuje.
61. Vivere militare est. Życie jest walką (Seneka)

Klasa 2 B semestr drugi – paremie prawnicze
1. Advocatorum error litigatoribus non noceat. Błąd adwokatów niech nie szkodzi stronom.
2. Alienus dolus nocere alteri non debet. Cudzy występek nie powinien drugiemu szkodzić.
3. Audiatur et altera pars. Niech zostanie wysłuchana i druga strona.
4. Cedant arma togae. Niech ustąpi oręż przed togą.
5. Cessante ratione legis cessat ipsa lex. Gdy znika przyczyna prawa, znika też prawo.
6. Cogitationis poenam nemo partitur. Nikt nie ponosi odpowiedzialności za swoje myśli.
7. Dilecta partentium liberis non nocent. Błędy rodziców nie szkodzą dzieciom.
8. Dormiunt aliquando leges, numquam moriuntur. Prawa niekiedy drzemią, ale nigdy nie umierają.
9. Dura lex sed lex. Twarde prawo ale prawo.
10. Ex iniuria non oritur ius. Z bezprawia nie rodzi się prawo.
11. Ignorantia iuris nocet. Nieznajomość prawa szkodzi.
12. Ignorantia legis excusat neminem. Nie znajomość prawa nie usprawiedliwia nikogo.
13. In dubio pro reo. W sytuacji wątpliwej rozstrzyga się na korzyść oskarżonego.
14. Is fecit cui prodest. Popełnił przestępstwo ten, komu przyniosło ono korzyść.
15. Ius est ars boni et aequi. Prawo jest nauką o tym, co dobre i sprawiedliwe.
16. Legem bonam a mala nulla alia nisi naturae norma dividere possumus. Prawo dobre od złego możemy odróżnić tylko dzięki prawu natury.
17. Legem brevem esse oportet. Prawo powinno być krótkie.
18. Leges bonae ex malis moribus procreantur. Dobre prawa rodzą się ze złych obyczajów.
19. Leges salutem civitatis saluti singulorum anteponunt. Prawa wyżej cenią dobro państwa od dobra jednostek.
20. Lex iubet ea quae facienda sunt, prohibetque contraria. Lex non obligat nisi promulgata. Prawo nie obowiązuje, jeśli nie zostało ogłoszone.
21. Lex posterior derogat legi priori. Ustawa późniejsza uchyla ustawę wcześniejszą.
22. Lex specialis derogat legi generali. Prawo o większym stopniu szczegółowości należy stosować przed prawem ogólniejszym.
23. Lex superior derogat legi inferiori. Ustawa wyższej rangi uchyla ustawę niższej rangi.
24. Lex talionis. Prawo odwetu.
25. Manifestum non eget probatione. Oczywiste nie wymaga dowodu.
26. Neglegentia culpa est. Zaniedbanie jest winą.
27. Nemo iudex in causa sua. Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie.
28. Non exemplis sed legibus iudicandum est. Nie należy sądzić na podstawie
29. Non numeranda sed ponderanda sunt argumenta. Argumenty należy oceniać nie według liczby, ale według znaczenia.
30. Non omne quod licet honestum est. Nie wszystko, co dozwolone, jest godziwe.
31. Nulla iniuria est quae in volentem fiat. Nie jest krzywdą to, czego doznaje człowiek, jeśli to akceptuje.
32. Nulla potentia super leges esse debet. Żadna władza nie powinna być ponad prawem.
33. Nullum crimen sine lege. Nie ma zbrodni, jeśli nie ma prawa.
34. Nullus videtur dolo facere qui suo iure utitur.
35. Pacta sunt servanda. Należy dotrzymywać układów.
36. Quid leges sine moribus vanae proficiunt? Cóż warte są próżne prawa bez obyczajów?
37. Quod ad ius naturale attinet, omnes homines aequales sunt.
38. Res iudicata pro veritate accipitur. Sprawa rozstrzygnięta jest przyjmowana jako prawda.
39. Salus populi suprema lex. Dobro ludu najwyższym prawem.
40. Ubi societas, ibi ius. Gdzie społeczeństwo, tam i prawo.
41. Usus est unus legum corrector. Zwyczaj jest jedynym korektorem prawa.
42. Vim vi defendere omnes leges omniaque iura permittunt. Wszystkie ustawy i wszystkie prawa pozwalają bronić się przed siłą przy pomocy siły.
43. Vim vi repellere licet. Wolno odpierać gwałt gwałtem.
44. Volenti non fit iniuria. Chcącemu (temu który się zgadza) nie dzieje się krzywda.