Lekcja - chemia.

Flet [ Fletomen ]

Lekcja - chemia.

Brud

Brud to mieszanina składająca się z sadzy, krzemionki, soli mineralnych i substancji pylistych zlepionych składnikami potu, którymi są białka i tłuszcze.
Brud mocno przylega do powierzchni skóry lub materiału i trudno go usunąć przy pomocy wody czy też w sposób mechaniczny.
Mydła i detergenty
Są to różnego rodzaju środki wykorzystywane do prania i mycia nazywane często substancjami powierzchniowo-czynnymi. Nazwa substancje powierzchniowo-czynne pochodzi od sposobu oddziaływania tych substancji na powierzchnie. A mianowicie zmniejszają one tzw. napięcie powierzchniowe wody, co ułatwia jej wnikanie w pory skóry czy tkanin i wymywać brud.

Znane i powszechnie stosowane substancje powierzchniowo-czynne to mydło i różnego rodzaju proszki do prania. Dostępne handlu oprócz podstawowych substancji powierzchniowo-czynnych zawierają; środki bielące i inne niekiedy liczne dodatki (środki zapachowe, enzymy, wypełniacze, itp.)

Dlatego mydła i detergenty dostępne w handlu są mieszaninami różnego rodzaju związków chemicznych, z których najważniejsze to składniki zmniejszające napięcie powierzchniowe.
Mydło

Wyrób mydła jest jedną z najstarszych syntez chemicznych. Mydło powstaje w reakcji hydrolizy glicerydów (tłuszcze). Hydroliza ta prowadzi do otrzymania soli kwasów tłuszczowych i gliceryny. Przykład soli - palmitynian sodowy C15H31COONa.
Zwykłe mydło jest po prostu mieszaniną soli sodowych wyższych kwasów tłuszczowych. Jest to mieszanina, ponieważ tłuszcz, z którego wytwarza się mydło, jest mieszaniną, a do mycia rąk lub prania odzieży taka mieszanina jest równie przydatna jak jednorodna czysta sól kwasu tłuszczowego.

Mydło może różnić się składem i metodą obróbki; można zrobić je z oliwy - wówczas stanowi ono mydło kastylijskie, można dodać do niego alkoholu, wówczas uzyskuje się mydło przezroczyste, można sporządzić dyspersję powietrza w mydle i otrzymuje się mydło pływające w wodzie, można również dodać środki zapachowe, bakteriobójcze i barwniki.

Jeżeli zamiast soli sodowej sporządzi się sól potasową, to uzyskuje się miękkie (maziste) mydło potasowe (tzw. mydło szare).

Pod względem chemicznym jednak mydło niezależnie od tego z czego jest zrobione i jakie zawiera dodatki pozostaje właściwie takie samo i w taki sam sposób spełnia swą funkcję związaną z usuwaniem brudu.
Mydło jest skutecznym środkiem piorącym dzięki zdolności emulgowania tłuszczów i oleju w wodzie. (Malutkie kropelki tłuszczu pokrytego substancją powierzchniowo czynną rozproszone w wodzie tworzą wówczas tzw. emulsję.)
Zdolność emulgowania mydło osiąga dzięki obecności w cząsteczce części hydrofilowej (lubiacej wodę) i części hydrofobowej (nie rozpuszczalnej w wodzie ale rozpuszczalnej w rozpuszczalnikach niepolarnych).



Każda cząsteczka mydła zawiera koniec polarny jak i niepolarny, a przy tym są one dostatecznie duże, aby ich końce mogły niezależnie od siebie przejawiać swe skłonności do rozpuszczania się.





Mydło często powstaje przypadkowo, gdy mięso jest pieczone nad ogniskiem a trochę tłuszczu pryśnie na popiół, zasadowy w odczynie.


Wewnątrz cieczy np. wody siły przyciągające wiążą cząsteczki ze sobą . Na powierzchni cieczy działają dzięki temu siły napięcia powierzchniowego, tworzące stosunkowo niełatwą do przebicia błonkę powierzchniową. Siły te zakrzywiają powierzchnie swobodną cieczy, co dobrze widać na przykładzie kropli wody, która ma prawie sferyczny kształt. To właśnie siły napięcia powierzchniowego nie pozwalają wodzie samej w sobie być efektywnym środkiem czyszczącym. Gdy woda wchodzi w kontakt z cząstkami brudu na tkaninie, to jej cząsteczki mają tendencję do łączenia się ze sobą zamiast z brudem. Innymi słowy czysta woda nie zwilża brudu.

Mydła i detergenty syntetyczne zawierają substancje zmniejszające napięcie powierzchniowe wody, co powoduje, że dużo lepiej rozpływa się ona po powierzchni tkanin, naczyń itp., zwilżając brud. Substancje te nazywamy środkami powierzchniowo czynnymi.

Dzięki mydłu możemy także sprawdzić czy woda jest twarda czy też nie, gdyż mydło
w twardej wodzie słabo się pieni.

Emulgowanie, proces zmierzający do przejścia dwóch nie mieszających się cieczy w stan zwany emulsją

Rodzaje mydeł


• Mydła sodowe, które są stałe w temperaturze pokojowej i rozpuszczalne w wodzie - produkuje się z nich mydła w kostkach.
• Mydła magnezowe, które są ciekłe w temperaturze pokojowej - produkuje się z nich szampony, płyny do kąpieli i mydła w płynie.
• Mydła litowe, które są pół-ciekłe w temperaturze pokojowej i słabo rozpuszczają się w wodzie - nie stosuje się ich jako środków myjących, lecz stosuje jako dodatki do litowych smarów łożyskowych.
• Mydła potasowe, które są miękkie (maziste) zwane mydłem szarym, rozpuszczalne w wodzie.
• Mydła wapniowe- nierozpuszczalne w wodzie, tworzą się najczęściej podczas reakcji mydła np. potasowego z chlorkiem wapnia (zawatrego w wodzie twardej)na skutek reakcji
wytrąca sie mydlo wapniowe, nierozpuszczalne w wodzie w postaci tzw. "kłaczków"





Jak mydło zmywa brud.
Mydło wykazuje właściwości czyszczące ze względu na diametralne różnice właściwości obu końców cząsteczki. Jeden koniec, który jest karboskylanem sodu, jest polarny, co wiąże się z jego naturą hydrofilową. Natomiast długa węglowodorowa część cząsteczki jest niepolarna i hydrofobowa. Gdy mydła zostają rozproszone w wodzie, część jonowa wystaje na zewnątrz do warstwy wody. Krople tłuszczu i oleju zostają pokryte częścią niepolarną, co powoduje ich rozpuszczenie. Po rozpuszczeniu brud i tłuszcz może zostać spłukany.

Cząsteczki mydła przyczepiają się hydrofobowym łańcuchem do cząsteczki brudu, a grupa polarna jest wciągana do wody. Ruch wody powoduje odrywanie się cząsteczek brudu z otaczającą je warstwą cząsteczek mydła.


Doświadczenie 1: Badanie właściwości powierzchni wody.





Obserwacje: Żyletka pływa po powierzchni wody, po dodaniu roztworu mydła tonie.
Wniosek: Mydło obniżyło napięcie powierzchniowe wody. Substancje które obniżają napięcie powierzchniowe nazywamy środkami powierzchniowo czynnymi.

Mógłby ktos na to spojrzec i ocenic prowadze jutro lekcje z chemii

Flet [ Fletomen ]

Mam jeszcze pytanie ? Czy jak zrobie prezentacje do tego w power poincie 2003 to bedzie ona działała też w starszych wersjach ? np w office xp ?