Radiacja Adaptatywna Gadów Mezozoicznych - POMOCY

PAW666THESATAN [ Quaked ]

Ja znalazłem coś takiego, może CI się przyda:

3. Radiacja adaptacyjna dinozaurów
Dinozaury (Dinosauria) to najbardziej znana grupa gadów mezozoicznych (era mezozoiczna trwała
od ok. 250 mln do 65 mln lat temu). Do dziś opisano ich kilkaset rodzajów. Ich szczątki znane są
ze wszystkich kontynentów, łącznie z Antarktydą. W Europie spotykane są głównie w Anglii
(pierwsze znaleziska szczątków iguanodonów i megalozaurów, dla których w 1842 roku Richard
Owen wymyślił nazwę dinozaury), Francji (pierwsze znaleziska jaj dinozaurów w Prowansji w
połowie XIX wieku, Belgii (słynne znalezisko kilkudziesięciu iguanodonów w kopalni w Bernissart na
przełomie stuleci), Niemczech (plateozaury z triasu; jurajskie kompsognaty i praptaki w słynnym ze wspaniale zachowanych skamieniałości w okolicach bawarskiego Solnhofen) i na Półwyspie
Pirenejskim (także szczątki prymitywnych ptaków). Dinozaury zamieszkiwały także ziemie
polskie. Ich tropy znaleziono w osadach jurajskich północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich.
Niedawno w Krasiejowie na Opolszczyźnie odkryto nagromadzenie kości kręgowców z triasu, w
którym odkryto blisko spokrewnione z dinozaurami silezaury („śląskie jaszczury”). Jak wszystkie
zwierzęta, dinozaury noszą łacińskie nazwy systematyczne, złożone z nazwy rodzajowej i
gatunkowej (np. Diplodocus longus). Diplodok należy z kolei do rodziny Diplodocidae
(„diplodokowatych”), do podrzędu zauropodów i do rzędu gadziomiednicznych w obrębie
dinozaurów (por. tabela systematyczna niżej). Bywało, że niektórym dinozaurom (a najczęściej
rozmaitym fragmentom ich szkieletu) różni badacze nadawali różne nazwy. W takim przypadku
decyduje pierwszeństwo opublikowania nazwy (zasada priorytetu). Dlatego np. „Brontosaurus”
zmienił nazwę na Apatosaurus, gdyż została ona użyta 2 lata wcześniej; mimo popularności
brontozaura musiał on stać się apatozaurem...
Nie wszystkie dinozaury były olbrzymami, ale niektóre ustanowiły do dziś niepobite rekordy
wielkości (w kategoriach: największe zwierzę lądowe, największy drapieżca lądowy, oraz
najdłuższe zwierzę wszech czasów). Na drugim biegunie znajdują się zwierzęta wielkości kury.
Wszystkie dinozaury zaczynały zresztą życie jako niewielkie pisklęta wykluwające się z jaj o
skorupce podobnej do ptasiej.
Dinozaury były zwierzętami typowo lądowymi (choć zapewne umiały pływać, jak większość
kręgowców), chodzącymi na dwóch lub czterech nogach, podpierających tułów pionowo, jak u
ssaków i ptaków, a nie rozstawionych na boki jak u typowych gadów. Jak o tym świadczą
skamieniałe tropy dinozaurów, stawiały one stopy blisko linii środkowej. Z kolei brak bruzdy po
wleczeniu ogona wskazuje, że dinozaury unosiły zazwyczaj ogon w powietrzu jako przeciwwagę
głowy i szyi.
Kończyny większości dinozaurów były pięcio-, cztero- lub trójpalcowe (ręce tyranozaurów były
zaledwie dwupalcowe, a niedawno opisanego mongolskiego mononyka (Mononykus) nawet
jednopalczaste). Kończyny tylne dinozaurów drapieżnych mają typowo ptasią budowę, choć
czasem z pewnymi modyfikacjami (np. sierpowaty szpon deinonycha unoszony nad podłoże). Palce
zakończone były rogowymi pazurami, które u dinozaurów ptasiomiednicznych zwykle przybierają
postać tępych kopyt.
Skóra dinozaurów (której skamieniałe odciski czasem się zachowują) była pokryta nieregularnymi
łuskami ułożonymi obok siebie jak u krokodyli, czy na stopach ptaków, a nie zachodzącymi na
siebie dachówkowato (jak u węży i jaszczurek). Skóra niektórych dinozaurów drapieżnych
(teropodów) była upierzona. Nie znamy oczywiście ubarwienia dinozaurów. Wszelkie rekonstrukcje
dają tu więc upust fantazji czy intuicji twórców. Przypuszcza się, że kolorystyka dinozaurów mogła
być bogatsza niż dzisiejszych wielkich kręgowców lądowych – ssaków, które są na ogół
daltonistami; krewniakami dinozaurów są przecież barwniejsze ptaki i gady.
Nie wszystkie wielkie wymarłe gady zalicza się do dinozaurów. Specjaliści określają tak tylko
konkretną grupę zwierząt, mających wspólne cechy w budowie szkieletu.
Dinozaury należą do archozaurów, wraz z krokodylami i wieloma wymarłymi gadami. Archozaury,
należące obok lepidozaurów (m.in. jaszczurki i węże) do diapsydów, powstały i zróżnicowały się na
główne rzędy na przełomie ery paleozoicznej i mezozoicznej (mniej więcej ćwierć miliarda lat temu).
Dinozaury dzielimy na dwa rzędy na podstawie budowy miednicy: gadziomiedniczne (Saurischia)
i ptasiomiedniczne (Ornithischia). Pierwsze mają kości łonowe miednicy skierowane w przód, jak u
krokodyli, drugie – w tył, równolegle do kości kulszowej, jak u ptaków (w przód skierowany jest tylko
tzw. wyrostek przedłonowy). Wiąże się to z układem mięśni kończyn tylnych i postawą ciała.
Paradoksalnie, ptaki pochodzą od dinozaurów gadziomiednicznych (a nie ptasiomiednicznych!);
u niektórych dinozaurów drapieżnych, np. welociraptora, kość łonowa kieruje się ku tyłowi.
Dinozaury te mają także wiele innych ptasich cech w budowie szkieletu – od ptasich stóp
(zostawiających więc „ptasie” ślady) po obecność „widełek” (zrośniętych obojczyków) i worków
powietrznych w kościach. Niedawne odkrycia potwierdziły też występowanie piór u rozmaitych grup
dinozaurów drapieżnych. Tak bliskie pokrewieństwo dinozaurów z ptakami sprawia, że naukowcy
(zwłaszcza systematycy kladystyczni) mają skłonność traktować je jako jedną grupę (uznając ptaki
za wyspecjaliowane latające dinozaury). Dinozaury gadziomiedniczne dzielą się na drapieżne teropody i roślinożerne zauropodomorfy. Te ostatnie obejmują prozauropody – jedne z
najstarszych znanych dinozaurów, oraz olbrzymie zauropody – największe zwierzęta lądowe
wszech czasów. Dinozaury ptasiomiedniczne, które były wyłącznie roślinożerne, dzielą się na
tyreofory – pancerne ankylozaury i stegozaury – oraz ornitopody. Do ornitopodów należą m.in.
iguanodonty i hadrozaury (dinozaury kaczodziobe). U progu okresu kredowego wyłoniły się z nich
marginocefale, obejmujące dinozaury grubogłowe (pachycefalozaury) i rogate (ceratopsy).

Źródło:

09.03.2006

23:46

[4]

eros [ elektrybałt ]

A Stanleya to Ty nie masz????
Podejrzewam, ze nie wystarczy Ci proste stwierdzenie, ze ekspansja gadow nastapila wskutek rozprzestrzenienia sie owadow a w rezultacie roslin nasiennych ???