Bardzo ciekawa TEORIA historii Polski ~ znalezione przypadkiem

Homek [ Pretorianin ]

Bardzo ciekawa TEORIA historii Polski ~ znalezione przypadkiem

Z Zycia:

Tysiac lat temu
Dawni Polacy

Pierwsi Piastowie nie jedli kiszonych ogórków, ziemniaków i bodaj nawet
schabowego. Nie znali pilki noznej. Nie widzieli niczego zdroznego w
wyprzedawaniu majatku narodowego Niemcom. Bywali obrzydliwie okrutni i
samolubni. A jednak mówimy o nich "my", a nie "oni". Przechodzac z
drugiego tysiaclecia do trzeciego poswiecmy kilka minut wspominaniu
"naszych" z czasów pierwszego przelomu tysiacleci.

Odstepstwo od wiary i chrzest Mieszka Piasta, ksiecia Polan, stanowi o
tyle wygodne wydarzenie w naszych dziejach, ze odfajkowuje pytanie o
poczatek. To, co bylo wczesniej, zostalo nieodwolalnie zlekcewazone i
zapomniane, ku zgryzocie wspólczesnych newageowych pogan i narodowo
zorientowanych skinów. Znamy (domniemane) imie taty, dziadka i pradziadka
naszego pierwszego wladcy, na tym wlasciwie musimy skonczyc. Jezeli
wierzyc Gallowi Anonimowi, zyl jeszcze przed Mieszkiem powazny polityk
ponadlokalny, poganski, aspirujacy do wielkich czynów ksiaze Wislan
nieznanego nam imienia. Sluchajcie dobrze poganie - Wislanin ów chcial
pasmo swoich sukcesów ukoronowac nie lada jaka zdobycza w postaci Panstwa
Wielkomorawskiego - ale dostal sie do niewoli, gdzie pod przymusem go
ochrzczono... i zaraz stracil cala sile! A niewiele brakowalo, by nasza
Ojczyzna byla Wislonnia, chodzilibysmy "na pole", a nie na dwór. Mogloby
byc jeszcze gorzej - w ogóle mówilibysmy po czesku, bo panstwo Morawian to
proto-Czechy.
Rok 966 to zatem Poczatek. Ba, tylko czego?
P-biznes
Odpowiedz, ze Polski, to blef. Polskosc tlila sie w tajemniczych
zakamarkach duszy ówczesnych poddanych Mieszków i Boleslawów (ale jednak -
tlila, skoro powstala z ich kraju Polska, a nie co innego). Zaden z
pierwszych Piastów nie czul sie Polakiem, tylko wlascicielem rodzinnego
przedsiebiorstwa. Ksiazecym biznesem bylo sprawowanie wladzy nad ludzmi
mieszkajacymi na pewnym obszarze. Mógl dowolna czesc przedsiebiorstwa
sprzedac, wydzierzawic, przegrac na wojnie, na koniec podzielic miedzy
synów - takie postepowanie bylo zgodne z kanonami epoki. Inna sprawa, ze
podzial przedsiebiorstwa oznaczal jego slabsza pozycje na rynku i przez
sto piecdziesiat lat podzialy byly krótkotrwale. Nastepcy, jesli trzeba
bylo, pozbywali sie konkurentów w sposób, hm, skuteczny. Poddani na ogól
biernie przyjmowali klopot, jakim byla ksiazeca wladza, bo inne zywioly, w
tym zbrojne watahy i ostra zima, byly jednak dotkliwsze.
Mocna kandydatura do miana oszustwa tysiaclecia pozostaje utrwalona w
naszych umyslach "Mapa Polski roku 1000". Pracowicie wyrysowane granice
naszych wspanialych zdobyczy terytorialnych (dziwnie pokrywajacych sie z
granicami Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej) maskuja fakt, ze wladza
ksiecia na terytorium swojego "panstwa" byla dziesiec wieków temu
pulsacyjna, a nie stala. Norman Davies, najlepszy polski historyk wsród
Walijczyków, brutalnie zaproponowal inna, realistyczna mape Polski roku
tysiecznego - kilka kólek, przypominajacych kola rozchodzace sie na
jeziorze po wpadnieciu w ton kamyka. Kólko najblizsze "gniazda", jak
nazwal swoja stolice pierwszy Piast, to granica obszaru, z którym ksiaze
mial bliski kontakt. Im dalej - tym woje ksiecia bywali rzadziej, nie
pojawiali sie nawet i przez lata. Dlugo trwalo, zanim jako tako stabilna
administracja umocnila sie na ziemiach Piastów, jeszcze dluzej, zanim
mozna bylo zaczac narzekac na biurokracje.
Woje wasi, wladcy nasi
Z braku danych pisanych, pomoca w odtwarzaniu dziejów sluzy archeologia.
Juz od czasów Heinricha Schliemanna (niemieckiego archeologa amatora,
slawnego poszukiwacza Troi, który swoje znaleziska regularnie dedykowal
kajzerowi) archeologowie wykazuja tendencje do wyslugiwania sie politykom.
Niemiecka archeologia tak w XIX, jak XX wieku latwiej znajdowala slady
germanskie, slowianska - slady slowianskie. Napisac, ze w czasach PRL-u
znajdowala peerelowskie, byloby na szczescie przesada, ale cos jest na
rzeczy. Czy ktos slyszal na przyklad, zeby w czasach komunistycznych
archeologowie wykopywali szczatki wskazujace, ze Mieszko nie byl wcale
Mieszkiem, ale wikingiem? Ledwo jednak zrzucilismy z siebie czerwone
jarzmo, oto juz wykopaliskowym swiatkiem wstrzasnely odkryte w
Wielkopolsce kurhany... z wikingami. Zbroje, tarcze, miecze, lupy; o
cholera! Rzecz w tym, ze ludy Pólnocy, generalnie niszczycielskie, mialy,
jakby dla równowagi, tajemniczy gen panstwotwórczy. Taka na przyklad obca
narosl na zdrowym organizmie Rusi doprowadzila do powstania pierwszego
ruskiego panstwa Rurykowiczów. Wystarczy przypomniec sobie, jak to
Goebbels uzywal powyzszego epizodu jako przykladu, ze durni Slowianie
nawet glupiego panstwa nie potrafili zbudowac bez importu wspanialej
nordyckiej krwi, by przestac udawac obojetnego.
Inicjowanie panstwa przez obcych przybyszów to nie koncept zwolenników
spiskowej teorii dziejów i mlode sredniowiecze zna niejeden taki przyklad
(a ilu nie zna?). Silna grupa zbrojna, wewnetrznie zwarta i nie majaca nic
do stracenia, trafiajaca w dobry moment rozwoju pewnej kultury, wlasnie w
naturalny sposób mogla spelnic role zaczynu nowego panstwa. Zamiast
ryzykownego napadu i jeszcze bardziej ryzykownego powrotu do domu (ach, ci
zbójcy na drogach!), zbudowanie dochodowego przedsiebiorstwa - tak, to
logiczne. Dzis jednak, po dziesiecioleciach wysluchiwania o "Polnische
Wirtschaft", koncept zakladania naszej Polski kochanej przez obcych burzy
moja polska krew. O ile oczywiscie przyjac, ze cos takiego jak polska krew
istnieje.
Na szczescie, sa dwa dobre argumenty na rzecz odrzucenia tezy, ze ojciec
Mieszka (czy on sam?) nazywal sie w istocie Ole Olsen, pochodzil z
Bullerbyn i mial dluga ruda brode. Przede wszystkim takim pochodzeniem
pierwsi Piastowie na pewno by sie chwalili! Juz tysiac lat temu
cudzoziemskie pochodzenie nobilitowalo... Drugi argument podrzucaja
archeologowie (udowadniajac tym samym, ze ich praca ma pewien sens) - otóz
kurhany wikingów sa faktycznie kurhanami wikingów, ale tylko wojów. Nie
ksiecia. Czyli Piastowie zatrudniali fachowa sile z zagranicy, ale na tyle
byli silni, ze nie dali sie wysiudac przez najemników. Uff!
Czeski blad
Wbrew obiegowej opinii to Czesi i Pomorzanie, a nie Niemcy sa naszym
odwiecznym wrogiem. Lapczywosc Królestwa Czech budzi wstyd i zazenowanie,
nawet po tylu wiekach (nawiasem mówiac, czy nie pora na jakies pojednanie,
przepraszanie, pokajanie i wspólne deklaracje?). Nie ma powiatu slaskiego
czy malopolskiego, na którego widok nie oblizywali sie nasi poludniowi
sasiedzi - i to nieraz juz po konsumpcji. Najazd Brzetyslawa w 1038 roku
siegnal nawet Poznania! Rabunkowy ten wypad wstrzasnal mlodym naszym
królestwem, omal nie konczac piastowskiego epizodu. Czesi nie pojawili sie
bodaj tylko na Pomorzu Gdanskim - gdybyz tak bylo, wielka powiesc
Sienkiewicza nie nosilaby tytulu "Krzyzacy", tylko "Knedlaki" i bylaby nie
mniej przejmujaca.
O ile Gdansk udalo sie trwale zwiazac z piastowskim przedsiebiorstwem, o
tyle zachodni Pomorzanie zachowali podziwu godna niechec do naszych
wladców i ich religii. Ile razy Piastowie mieli klopoty, tyle razy
Pomorzanie odzyskiwali - jak to sie dzisiaj mówi - pelna suwerennosc.
Biskupstwo w Kolobrzegu, zalozone z wielka pompa równy tysiac lat temu,
nie przetrwalo nawet roku. Pomorze odpadalo, odpadalo... az odpadlo. I to
tak skutecznie, ze ludy i mowa pomorska zupelnie zostaly wyparte z
dziejów. Tamtejsi mieszkancy, którzy stanowczo odmawiali odmawiania "Ojcze
nasz", musieli w koncu modlic sie "Vater unser". Bóg, oczywiscie,
przyjmuje modlitwy w kazdym jezyku, ale mimo wszystko...
Ich bin przyjaciel
Wczesne sredniowiecze ogladamy przez pryzmat XIX-wiecznych gustów
historyków oraz Jana Matejki. Widzimy zatem w cesarzach - Bismarcka, w
rozbiciu dzielnicowym - rozbiory, a w bogatych wlascicielach ziemskich -
egoistyczna magnaterie lasa na przywileje.
W istocie niemiecki cesarz to byla nasza wielka ostoja. Z nadgraniczna
Marchia Wschodnia miewalismy powazne zatargi - ale byly to zatargi jednego
cesarskiego wasala z drugim. Mieszkowi I dlugo wmawiano historyczna
madrosc, iz przyjal chrzest z Czech, a nie z Niemiec. Bujda - madrosc
polegala wlasnie na tym, ze zaciesnil stosunki z Cesarstwem, dzieki czemu
wzrosla jego pozycja wobec agresywnych podmiotów tworzacych Rzesze
(federacje) Niemiecka. Chrzescijanstwo bylo dobre, bo niemieckie, i dobre,
bo nie tylko niemieckie, lecz cesarskie i papieskie naraz. Miedzy innymi
dlatego udalo sie naszemu ojcu zalozycielowi uniknac podporzadkowania
swojej administracji koscielnej niemieckiej czy czeskiej. Mieszko skladal
trybut cesarzowi i musial dostosowac czesc obowiazujacego prawodawstwa do
norm unii europejskiej (posty!), ale saldo wychodzilo bezwglednie
dodatnio. Po najezdzie Brzetyslawa wlasnie cesarscy woje przywrócili
wladze Piastów.
Polska (?) wczesnych Piastów byla krajem glebokiej prowincji. Udalo jej
sie zablysnac w 1000 roku. Biskup Wojciech - Czech, ale dobry, przyjechal
do Boleslawa Chrobrego wygnany z Pragi. Historia milczy o motywach, dla
których uparl sie nawracac akurat Prusów. Pracy wsród Polan mialby takze
pod dostatkiem, bo swiezo nawróceni poddani Piastów rzadko kiedy rozumieli
z nowej religii cos wiecej jak to, ze ma chody u wladcy. Wojciech pojechal
jednak dalej na pólnocny wschód. Poniósl smierc meczenska (jak okreslaly
to elegancko dawne zapiski - "narodzil sie dla nieba"). Nieladnie tak
mówic, niemniej wlasnie ten troche niekorzystny obrót wydarzen stanowil
dla naszego Boleslawa Chrobrego szczesliwy dar Opatrznosci. Wojciech
zostal swietym i patronem nowego panstwa, cesarz Otton III przyjechal na
pielgrzymke do grobu meczennika, ucalowal Chrobrego. Polska (?) stala sie
wazna. Wielu moznowladców niemieckich skrecilo z zazdrosci.
Mnozenie przez dzielenie
Raz uruchomionej kuli snieznej nie dalo sie juz powstrzymac. Bywaly
momenty lepsze i gorsze, korona królewska pojawiala sie na glowach naszych
wladców, by zaraz potem spadac. Granice pulsowaly, wiara chrystusowa
walczyla z wiara poprzednich pokolen - byly to czasy, kiedy Kosciól
zwalczal "tradycyjne wartosci"! - raz Piastowie byli grozni dla sasiadów,
raz na odwrót, slowem dzialo sie to, co ze wszystkimi eksperymentami
wczesnego sredniowiecza. Eksperyment piastowski powiódl sie.
Rozbicie dzielnicowe to akurat byly te lepsze momenty. Nasze kompleksy
powoduja, ze kazde zachwianie panstwowosci chetnie postrzegamy jako
przygrywke do wlasciwych rozbiorów Polski. Spokojnie, to tylko awaria.
Rozbicie kraju na dzielnice przynioslo cale mnóstwo pozytywów. Po pierwsze
gospodarka. Wiek XIII to okres bezprzykladnego rozkwitu. Powstaja miasta,
przedtem nie wyrastajace ponad poziom osady, ozywia sie handel, puszczy
robi sie mniej, ludzi wiecej. Takze ksiezy, administracji w rekach
lokalnych Piastów (ich tez zrobi sie wiecej, to niestety tzw. koszta
transformacji), rycerzy. Udoskonalano metody upraw. Szalenie istotne, ze
rozwija sie polskie moznowladztwo oraz duchowienstwo, dwie warstwy, które
z czasem zaczna niesc w lud idee jednosci duchowej i politycznej. Nauczeni
przez "Potop", do czego doprowadzic moze rozambicjonowany magnat, widzimy
i w ówczesnych bogaczach zajadlych wrogów panstwa. Szkolny blad, to
wlasnie oni panstwo beda chcieli odbudowac, co sie na koniec uda. W kazdym
razie przedsiebiorstwo Piastów bardzo dobrze rozwijalo sie po podziale - i
po dzis dzien z tego wzorca korzystaja nawet takie potegi jak Daewoo.
A propos. Tatarzy spadali na Europe z sila i bezwzglednoscia Hitlera.
Znany ich wyczyn to bitwa pod Legnica i rozgromienie wojsk Piastów
slaskich. Historycy do dzis tocza spory, czy Piastowie slascy naprawde
byli bliscy zjednoczenia kraju. Z jednej strony granice ich panowania byly
imponujace, zebrali wiekszosc polskich dzielnic. Z drugiej - ich wladza
bywala iluzoryczna poza ich podstawowym matecznikiem. Zólta rasa dala
jednak slaskim pieronom w kosc i marzenia o Krakowie we Wroclawiu
pierzchly.
Jak to sie stalo, ze ziemie Piastów zaludnily sie wówczas, mimo krwawych
najazdów pustoszacych cale polacie kraju? Dzialo sie tak m.in. dlatego,
ze z Zachodu przybywali osadnicy. Biedni lub zubozali ludzie bez ziemi
szukali ziemi bez ludzi, a tej wciaz bylo u nas pod dostatkiem. Osadnicy
wygladaja dosc podobnie w XIII wieku jak ci, którzy w XIX wieku
rozszerzyli granice Stanów Zjednoczonych Ameryki Pólnocnej. I tu, i tu
woly, konie, wozy, dzieci, garnki; nie bylo tylko broni palnej. Gdyby
Hollywood wyrósl w Polsce, bohaterami niezliczonych easternów byliby
twardzi jak diament przewodnicy takich grup. Niestety, polska szkola
filmowa przegrala bój z amerykanska i dzis tylko hobbysci pamietaja, ze
tych dzielnych ludzi przeprowadzajacych farmerów z Niemiec i Holandii do
ziemi polskiej nazywano zasadzcami.
Caly swiety
No tak, ale wszystko co dobre ma swój koniec. Skonczylo sie tez i
rozbicie dzielnicowe. Jednosci pragnal Kosciól, moznowladztwo i wielu
szeregowych rycerzy. Posród najsolidniejszych argumentów na rzecz
zjednoczenia wymieniano cud sw. Stanislawa.
"Mord w katedrze" to tytul sztuki napisanej przez Anglika o Anglikach. A
szkoda, bo warto by bylo pod tym tytulem nakrecic film o zabójstwie
biskupa krakowskiego Stanislawa (rok 1079). Na smierc skazal go król, to
jedno pewne w tej historii. Dlaczego skazal? Gdyby przyjac wersje
koscielna - za poskramianie okrucienstw wladcy. Za to wedlug
najslawniejszego polskiego mediewisty sprzed stu lat, Tadeusza
Wojciechowskiego, biskup stanowil ogniwo w wielkim spisku, dyrygowanym
przez cesarza, z intencja obalenia króla sprzyjajacego papiezowi
Grzegorzowi VII (to do jego zamku w Canossie wybral sie cesarz). Dosc, ze
po otwarciu przez zakonników krypty z cialem sw. Stanislawa okazalo sie,
ze kosci sa cale. A mialy byc, wedle kronikarza Kadlubka, pocwiartowane!
Jasnym stalo sie, ze swiety cos chce nam powiedziec tym cudownym znakiem.
Tylko co? Odpowiedz nasuwala sie sama: jak czlonki biskupa zrosly sie w
jedno, tak podzielone królestwo Piastów w jedno ma sie z powrotem zrosnac.
Nie bylo rady. Trzeba bylo interes dzielnicowy znowu laczyc. Jak to zwykle
bywa, dyrektorem zostal w koncu nie najlepszy, ale najbardziej wytrwaly,
Wladyslaw Lokietek. Ale to juz inna historia. ?

Jan Wróbel

30.08.2003

00:49

[2]

Chupacabra [ Senator ]

fajne, ciekawe:) Co to za facet i z kad to jest?